Lektorzy
Słowo lektor pochodzi z języka łacińskiego: legere – czytać, i oznacza osobę czytającą na głos teksty biblijne lub liturgiczne w zgromadzeniu liturgicznym.
Ponieważ „Wiara rodzi się z tego, co się słyszy” (Rz 10,17) ważne jest, aby lektor był pierwszym słuchaczem Słowa Bożego – czytał je, rozważał i starał się według Niego żyć.
Rys historyczny posługi
Zwyczaj czytania tekstów biblijnych w czasie liturgii został przez chrześcijaństwo przejęty z tradycji synagogalnej. W starożytnym Kościele lektorzy czytali podczas Eucharystii Pismo Święte, ale go nie wyjaśniali, bo należało to zwykle do biskupów przewodniczących zgromadzeniom. Do VII wieku funkcję lektora pełnili świeccy mężczyźni, młodzieńcy, a nawet dzieci. Tworzono nawet specjalne szkoły,w w których formowano kandydatów na lektorów. W X w. leketorat zaliczono do jednego z mniejszych święceń, które należało przyjąć w drodze do kapłaństwa i wtedy to lektorzy przestali w zasadzie wykonywać swoją główną funkcję – czytanie Pisma Świętego. Lektorzy będący alumnami Seminarium (jak to jest również dzisiaj) mogli błogosławić pokarmy na stół wielkanocny.
Współczesna posługa lektora
Wraz z reformą liturgiczną Soboru Watykańskiego II przywrócono funkcję lektora. W Konstytucji o liturgii czytamy: „Ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie chóru również spełniają prawdziwą funkcję liturgiczną” (KL 29). Konstytucja mówi także, że każdy uczestnik zgromadzenia liturgicznego, duchowny czy świecki, powinien pełnić właściwą sobie funkcję (zob. KL 28). Lektor więc jest przede wszystkim przeznaczony do czytania Pisma Świętego (z wyjątkiem Ewangelii i głoszenia homilii), wykonywania psalmu, może podawać intencje modlitwy powszechnej, czy też odczytać antyfonę na wejście i Komunię Świętą, pełnić funkcję komentatora, kierować śpiewem, nieść w procesji wejścia ewangeliarz. Strojem lektora jest alba, której nie może wkładać, gdy wypełnia swoją funkcję jednorazowo lub czasowo (OWMR 339).
We Wprowadzeniu do Lekcjonarza zaznaczono, że „Zgromadzenie liturgiczne potrzebuje lektorów, chociażby nie zostali do tej funkcji ustanowieni. Należy więc starać się o to, aby były pewne osoby świeckie, bardziej odpowiednie, gotowe do wykonywania tej posługi. Jeżeli jest więcej lektorów i istnieje potrzeba wykonania kilku czytań, wypada rozdzielić je między nich” (52).
Ponieważ na przestrzeni dziejów Kościoła zmieniały się zasady określające wypełnianie posługi lektora, należy zwrócić uwagę na obecne zasady. Współczesne dokumenty określają, że funkcję lektora w zgromadzeniu liturgicznym, w którym nie uczestniczą ustanowieni na stałe lektorzy, może pełnić każda osoba święcka – mężczyzna lub kobieta. Mogą oni pełnić wszystkie funkcje określone powyżej. Potwierdza to zarówno instrukcja Kongregacji Kultu Bożego Liturgicae Instaurationes (1970 r.), instrukcja Inaestimabile donum (1980), Kodeks Prawa Kanonicznego w kanonie 230 §2, do którego odniosła się Papieska Komisji do spraw Interpretacji Tekstów Prawnych wskazując, że kanon ten dotyczy również kobiet, Instrukcja Episkopatu Polski w związku z wydaniem nowego mszału ołtarzowego(1987).
Najnowsze Wskazania Episkopatu Polski po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego Wprowadzenia do Mszału rzymskiego (25 XI 2004) podkreślają, że liturgia jest dziełem całego Kościoła, w którym wszyscy, tzn. wyświęceni szafarze i wierni świeccy pełniący swój urząd posługi lub swoją funkcję, winni wykonywać tylko to wszystko, co do nich należy (nr 1). Ponieważ wykonywanie czytań nie należy do przewodniczącego lecz do posługujących, wymaga się aby wspólnota przygotowała „do tej funkcji zarówno mężczyzn, jak i kobiety” (nr 11). Wierni świeccy „powinni spełniać w liturgii wszystkie funkcje, które są dla nich przeznaczone, a więc czytać słowo Boże z wyjątkiem Ewangelii” (nr 44). Wszystkie funkcje przewidziane dla świeckich mogą wypełniać „zarówno mężczyźni jak i kobiety, z wyjątkiem czynności, które są bezpośrednio usługiwaniem kapłanowi przy ołtarzu i przy miejscu przewodniczenia” (nr 45).
Źródła:
1) https://vademecumliturgiczne.pl/2016/10/15/lektor-w-historii-i-we-wspolczesnych-dokumentach-kosciola-kobieta-lektor/#identifier_64_1096
2) https://opoka.org.pl/biblioteka/T/TA/TAL/lektor.html
LITURGIA NA DZIŚ: